यस्ता कारणले पनि धेरै थकान महसुस हुन सक्दछ

के तपाईं प्रायः थकित र सास फेर्न गाह्रो भएको महसुस गर्नुहुन्छ ? अनुहार पनि फुस्रो देखिन्छ ? नङ पनि कमजोर देखिन्छन् ?

यस्ता लक्षण देखिन्छन् भने शरीरमा आइरनको कमी भएको हुन सक्छ । आइरनको कमी विश्वव्यापी रुपमै सबैभन्दा सामान्य पोषण समस्यामध्ये एक हो । विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार विश्वमा करिब ३० प्रतिशत मानिसलाई आइरनको कमी देखिन्छ ।

मानव शरीरमा आइरनको भूमिका

आइरन शरीरको लागि आवश्यक खनिजमध्ये एक हो । आइरनको कमीले शरीरका धेरै अंगलाई असर गर्छ । किनभने आइरन यस्तो आधारभूत तत्व हो, जसले शरीरलाई हेमोग्लोबिन बनाउन मद्दत गर्छ । हेमोग्लोबिन रातो रक्त कोषिकाहरुमा पाइने प्रोटिन हो । यसले फोक्सोबाट सम्पूर्ण शरीरका तन्तु र अंगहरूमा अक्सिजन पुर्‍याउँछ । शरीरमा आइरनको कमी भए हेमोग्लोबिनको मात्रा कम हुँदै जान्छ र तन्तुहरूमा अक्सिजन पुग्न कठिन हुन्छ । जसकारण स्वास्थ्यमा गम्भीर समस्या निम्त्याउँछ । त्यति मात्र नभई यसले गर्भावस्थाको समयमा बच्चाको स्वास्थ्यलाई असर गर्न सक्छ ।

आइरनका स्रोत

रातो मासु, सागपात (त्यसमा पनि पालुंगो र रायोको साग), फलफूल, चुकन्दरमा प्रचुर मात्रामा आइरन पाइन्छ ।

आइरनको कमी हुनुको कारण

पौष्टिक तत्व पर्याप्त नखानु, आइरन खानु तर आन्द्रामा समस्या भएर वा प्रतिरोधात्मक क्षमता कम भएर शरीरले सोस्न नसक्नु, कुनै दुर्घटना वा रोगले अत्याधिक रक्तस्राव हुनु, महिनावारी हुँदा अत्यधिक रक्तश्राव भइरहनुजस्ता कारणले आइरनको कमी हुन जान्छ ।

यस्तै पेटमा जुका पर्दा, पेटमा घाउ खटिरा हुँदा, खानेकुरामै पोषणको कमी हुँदा रगतको मात्रा कम हुँदा शरीरमा आइरनको कमी हुन्छ ।

गर्भावस्थाको समयमा त अझ बढी आइरनको कमी हुन्छ, त्यसैकारण त्यस अवधिमा आइरन चक्की खान दिइन्छ । मिर्गौला र क्यान्सरको समस्या हुँदा पनि आइरनको कमी देखिन्छ ।

लक्षण

आइरनको कमी हुँदा सुरुमा अनुहार सेतो र फुस्रो देखिने, सास फेर्न कठिन हुने हुन्छ । त्यसैगरी थकान हुने, केही काम गर्न मन नलाग्ने हुँदै शारीरिक सक्रियता कम हुनु, अलिकति हिंड्नासाथ वा उकालो चढ्दा स्वाँ–स्वाँ हुनेजस्ता लक्षण आइरनको कमीले देखिन्छन् ।

परीक्षण तथा निदान

आइरनको कमी भएको लक्षण देखिएमा सबैभन्दा पहिले हेमोग्लोबिनको स्तरको जाँच गरिन्छ । त्यसपछि आइरनको कमीको लक्षण अनुसार उपचार गरिन्छ । सबैभन्दा पहिला त्यसको मुख्य कारण पत्ता लगाइन्छ । त्यसको कारणको उपचारसँगै आइरनको पनि पूर्ति गर्नुपर्छ । आइरनको कमीको मात्रा हेरेर औषधि चलाइन्छ । जुकाले हो भने जुका मार्ने औषधि गरिन्छ । कसैमा रगत नै चढाउन पर्ने पनि हुन सक्छ । त्यस्तै नसाबाट आइरन पनि दिन सकिन्छ ।

जटिलता

उपचार नहुँदा स्वास्थ्य समस्या थप जटिल बन्दै जान्छ । लामो समयसम्म आइरनको कमी भएमा हाई आउट कारियक फेलियरजस्ता मुटुको समस्या, रक्तअल्पता र कलेजोमा पनि खराबी देखिन सक्छ । त्यससँगै हेमोग्लोबिनको मात्रा घटेपछि अक्सिजन आवश्यक शरीरका भागमा पुग्दैन । अक्सिजनको मात्रा अपुग भएमा शरीरमा शारीरिक कार्य गर्ने शक्ति घट्दै जान्छ र हातखुट्टा विस्तारै निष्क्रिय हुँदै जान्छ ।

कस्तो अवस्थामा आइरन सप्लिमेन्ट ?

कतिपय अवस्थामा खानेकुराले मात्र शरीरले आइरन ग्रहण गर्न नसक्दा र बढी माग हुँदा चिकित्सकको परामर्शमा मात्रै आइरन सप्लिमेन्ट खानुपर्छ । त्यस्तै, गर्भावस्थामा शरीरमा आइरनको मात्रा कम हुन्छ, जसले गर्दा शरीरमा आइरनको मात्रा सन्तुलनमा राख्न र शिशुको विकासलाई समेत जरुरी हुँदा खानै पर्छ ।

तर नेपालजस्तो मुलुकमा बिना परीक्षण र परामर्श आइरनको कमी भएको शंका लागेमा मेडिकलबाट आइरन किनेर खाने प्रचलन छ, जुन विल्कुल गलत हो । आइरनको कमी हुँदा आइरनको मात्रा कति चाहिन्छ भन्ने पनि थाहा हुनुपर्छ, जुन चिकित्सकले कति मात्रामा खाने भनेर अड्कल गरेर दिन सक्छन् । तर जथाभावी किनेर खाँदा स्वास्थ्यलाई फाइदाभन्दा बढी हानि गर्छ ।

श्रोतः अनलाईनखबर

Related posts:

उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ दिँदै छठ पर्व सम्पन्न
छात्रबृति पाएका बिद्यार्थीहरुबाट लिईएको शुल्क कुनै पनि हालतमा फिर्ता गर्दैनौः निजी बिद्यालय
काठमाण्डौ विमानस्थलबाट ५ किलो सुनसहित ३ जना पक्राउ
अमेरिकामा राष्ट्रपति छनौटका लागि आज मतदान हुँदै
काठमाडौंमा बिहानैदेखि वर्षा, हवाइ उडान पनि प्रभावित
अहिलेसम्म मन्त्रीहरुले सम्पत्ति विवरण सार्वजनिक गर्न बेवास्ता गर्दै
यस्तो छ भाईटिकाको शुभ साईत
साफ वुमन्स च्याम्पियनसिपमा भारतलाई ट्राइब्रेकरमा हराउँदै नेपाल फाइनलमा प्रवेश
धारिलो हतियार प्रहारबाट एक जनाको हत्या
१७ जिल्लाको सीडीओ हेरफेर (सूचीसहित)
रवि लामिछानेलाई अनुसन्धानका लागि ७ दिन म्याद थप
पोखरा पुगेर घुमघामको फोटो नहाल्न रास्वपाको कार्यकर्तालाई चेतावनी
मितेरी सहकारी प्रकरणमा प्रहरीले ईन्टरपोलको सहयोग लिने
केटी साथीलाई भेट्न नदिएको भन्दै आफ्नै साथीको हत्या
रवि लामिछानेलाई अदालत उपस्थित गराउनु अघि पोखराको सुरक्षा व्यवस्था कडा
दिनदिनै नयाँ कीर्तिमान बनाउँदै सुन, शुक्रबार तोलामै २ हजार बढ्यो
समता घरेलु लघुवित्तले एफपीओ निष्कासन गर्न पाए अनुमति
कात्तिक महिनाका लागि पनि वाणिज्य बैंकहरूले निक्षेपमा दिने ब्याजदर घटाए
लेबनानमा शान्ति सेनामाथि आक्रमण, नेपालबाट निन्दा
भारतीय सशस्त्र वन रक्षकले हानेको गोली लागेर एक नेपाली घाइते
दुई महिनामा साढे ७ अर्बको बिजुली निर्यात
यस वर्षको हिउँदमा जाडो कम, वर्षा बढी हुने अनुमान
यसवर्ष पनि लोकनृत्य झिझिया महोत्सव हुने
रौतहटबाट ४७ हजार नक्कली नोटसहित २ जना पक्राउ
अमेरिकाको क्यारोलिनामा आएको आँधीले २०० भन्दा बढीको मृत्यु, ठूलो मात्रामा जनधनको क्षति
भारी वर्षाको सम्भावना, यात्रामा सावधानी अपनाउन आग्रह
सामुदायिक परिवार कल्याण संघको २५ औ साधारण सभा सम्पन्न
ललितपुरको बाढीपहिरोमा परी मृत्यु हुनेको संख्या ४० पुग्यो, १० जना बेपत्ता
काठमाडौं उपत्यकामा बाढीबाट २१ जनाको मृत्यु, ६ बेपत्ता
प्रहरीको चाडपर्वमा सुरक्षा योजना : नाकामा ड्रोनमार्फत निगरानी
भदौ महिनामा उत्कृष्ट कार्य गर्ने प्रहरी ईन्सपेक्टर प्रधानको चौतर्फी प्रशंसा
जानकारी बिना सम्पर्क बिहिन २४ प्रहरीलाई स्पष्टीकरणसहित उपस्थित हुन निर्देशन
सुनको भाउ किन बढिरहेको छ ?
इजरायलले लेबनानमाथि गरेको आक्रमणमा एकैदिनमा ४९२ जनाको मृत्यु
नेबिसंघले गरेकोे अनुगमनको विरोध जनाउँदै प्रतिकार गर्ने चेतावनी
अल जजिराको कार्यालयमा इजरायली सेनाको छापा, कार्यालय बन्द गर्न आदेश
घरमा मृत भेटिए ससुरा, ज्वाईंले हत्या गरेको आशंका
पत्रकार महासंघको निर्वाचन अनिश्चितकालका लागि स्थगित
करिब एक हप्तामै साढे १२ सय कर्मचारीको सरुवा (सूचीसहित)
वाणिज्य बैंकहरूले असोज महिनाका लागि पनि निक्षेपको ब्याजदर थप घटाए
त्रिशूली नदी किनारमा खसेको भेटिएको ट्रकको दुर्घटना शंकास्पद
गाडी दुर्घटना हुँदा पुथा गाउँपालिका उपाध्यक्षको मृत्यु
प्रधानमन्त्री ओलीको आह्वानमा ओली, देउवा र प्रचण्ड बिच बालुवाटारमा बैठक जारी
वाइफाइको रिचार्ज सकिएको विषयमा विवाद हुँदा श्रीमतीको हत्या, २ छोरी घाइते
शक्तिशाली तुफानले भियतनाममा ६० जनाको मृत्यु, १५ लाख प्रभावित
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकालाई अनुगमनको कागजात पेश गर्न उच्च अदालतको आदेश
सहकारी पीडितको आन्दोलन फिर्ता
सुन्दरीजलमा एक युवतीको हत्या, हत्या आरोपमा दुई जना पक्राउ
पाठेघरको मुखको क्यान्सरको जोखिम कम गर्न १६ लाख बालिकालाई ‘एचपीभी’ खोप दिइँदै
निर्मला पन्त हत्या प्रकरणमा सूक्ष्म अनुसन्धान गरिने गृहमन्त्रीको भनाई
बन्दै गरेको नयाँ घरमा पानी नहालेको भन्दै झगडा, झगडा पछि भेटियो दुई छोरकिो शव
उपमेयर सुनिता डंगोलले मेयर बालेन शाहको कार्यशैलीमाथि उठाए प्रश्न
त्रिभुवन विश्वविद्यालयका जनकपुर सहित ११ क्याम्पसमा रिक्त क्याम्पस प्रमुखका लागि आवेदन माग
नेपाल प्रहरीमा भदौ महिनामा मात्र ९० प्रहरी अधिकृत अवकाशमा जाने
लिखित परीक्षामा पास भएकालाई अन्तर्वार्तामा नबोलाएको भन्दै मधेश लोक सेवा आयोगविरुद्ध रिट
श्रीकेश तेल उत्पादक कम्पनीलाई २ लाख जरिवाना
विराटनगरको रथयात्राबाट १४३ जना पक्राउ
छत्रपति शिवाजीको प्रतिमा ढल्दा मोदीको आलोचना
राजमार्गमा गाडी रोकेर २२ जनाको हत्या
जनता समाजवादी पार्टी नेपालको पदाधिकारी र कार्यकारिणी समितिले पायो पूर्णता (सुची सहित)
भारतको बिहारमा नेपाली तीर्थयात्री सवार बस दुर्घटना, ३० भन्दा बढी घाइते
राष्ट्रिय परिचयपत्रलाई अनिवार्य नगर्न सर्वोच्चको आदेश
नेपाली सेनाको अधिकृत पदमा भर्ना खुल्ला
महोत्तरीमा नवविवाहिता युवतीको शंकास्पद मृत्यु, दाईजोको कारण हत्या गरेको आशंका
सर्वोच्च अदालतको आदेशपछि पाल्पामा पहिलो पटक समलिंगी विवाह दर्ता
टिकटकको प्रतिबन्ध हटाउने सरकारको तयारी
रुसमा शक्तिशाली भूकम्पपछि ज्वालामुखी विष्फोट, सुनामीको चेतावनी
वाणिज्य बैंकहरूले आगामी भदौ महिनाका लागि पनि निक्षेपको ब्याजदर घटाए
जम्बो मन्त्रीमण्डलको चर्को आलोचनापछि मुख्यमन्त्री सिंहले ८ राज्यमन्त्रीलाई गरे बर्खास्त
माछा खाँदा एकै परिवारका ३ बालबालिकाको मृत्यु

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *